انسولين هورموني است كه به سلول‌ها كمك مي‌كند تا از گلوكز (قند) براي توليد انرژي استفاده كنند. انسولين مانند كليدي عمل مي‌كند كه اجازهٔ ورود قند از خون به سلول‌ها را مي‌دهد. در ديابت نوع ۱ بدن انسولين توليد نمي‌كند. در ديابت نوع ۲ بدن نمي‌تواند به‌درستي از انسولين استفاده كند. قيمت سرنگ آوا اين موضوع باعث ميشود كه لوزالمعده نتواند انسولين موردنياز بدن را توليد كند. معمولا بيماري ديابت با رژيم غذايي مناسب، ورزش، درمان دارويي (تزريق ميزان موردنياز انسولين) كنترل ميشود. اگر به بيماري ديابت نوع ۱ مبتلا هستيد، براي ادامهٔ زندگي لازم است انسولين تزريق كنيد و چه بهتر كه خودتان نحوه تزريق انسولين را ياد بگيريد. شايد در ابتدا سخت به نظر برسد، ولي با كمك پزشك، عزم و اراده، و تمرين كردن مي‌توانيد خودتان انسولين را به‌درستي تزريق كنيد. در ادامه ابتدا با انواع روش‌هاي تزريق و محل تزريق انسولين آشنا مي‌شويد، سپس در ۱۱ قدم ساده و واضح نحوه تزريق انسولين را ياد مي‌گيريد. با ما همراه باشيد.
نگهداري انسولين در مسافرت هاي هوايي آيا مي توان انسولين را در چمدان نگهداري كرد؟
پاسخ منفي است. در انبار هواپيما هوا سرد است و اگر انسولين يخ بزند اثرش را از دست مي دهد بهتر است انسولين را در كيف دستي بگذاريد و با خود به داخل هواپيما ببريد. توجه كنيد، براي اينكه با مخالفت مسئولين در هواپيما مواجه نشويد، بايد نسخه پزشك و كارت ديابت همراه شما باشد.
كارت ديابت به صورت بين المللي در كلينيك سلامت و ديابت كوروش زير نظر جناب آقاي دكتر سيد محمد حسيني كازروني ، مشاور درمان ديابت ، صادر مي شود.
روش صحيح تزريق انسولين
سوالات متداول در مورد روش صحيح تزريق انسولين
آيا كل واحد حجم انسولين را به يك باره بايد تزريق كرد؟ مثلا ۳۰ واحد؟ به نظر شما آرام آرام، يكدفعه يا مرحله به مرحله تزريق كنيم؟
براي پاسخ به اين سوال بايد به شما بگوئيم كه، پمپ سرنگ را در نظر بگيريد، وقتي اهرم را از انتها فشار مي دهيم انسولين از سر سوزن بيرون مي آيد اگر فشار زيادي به اهرم بياوريد مايع با فشار وارد عضله مي شود و دردناك مي شود چون اعصاب آن ناحيه تحريك مي شود. بنابريان بايد آرام و بدون وقفه تزريق انجام شود. تا آرام مايع انسولين وارد عضله شود و زودترجذب شود و تاثير خود را بگذارد.
در روش صحيح تزريق انسولين ،سرسوزن هايي كه استفاده مي شود بايد چه شماره اي است؟
به رنگ سر سوزن اعتماد نكنيد و هميشه شماره را در نظر بگيريد. براساس رنگ، سايز سرسوزن را انتخاب نكنيد. بايد شماره سرسوزن متناسب با عضله اي كه تزريق مي كنيد انتخاب شود. به طور مثال اگر بر روي سرسوزن نوشته شده ۴*۲۳ ، شماره ۴ است و مخصوص بچه ها است. ۵ مخصوص افرادي است كه خيلي چاق نيستند و براي تزريق در بازو استفاده مي شود، افراد چاق تر بايد از شما ره ۶ استفاده كنند. كلا ۴ و ۵ و ۶ و ۸ شماره هايي است كه در بازار موجود مي باشد. قطر سر سوزن ها يا ۲۳ هست و يا ۲۵ مي باشد و معمولا طول آن ها است كه متغير است. قطر سوزن ها خيلي فرقي نمي كند و طولش براي ما مهم است. شماره ۸ براي تزريق توي شكم استفاده مي شود. اما در كل خوب است كه از پزشك يا پرستار خود بپرسيد كه از چه شماره اي استفاده كنيد.
سر سوزن ها را هر چند وقت يك بار عوض كنيم؟
شركت سازنده اين سوزن ها مي گويد يك بار كه تزريق كرديد بايد ان را عوض كنيد. اما هزينه ها بالاست و نهايتا ۴ بار بيشتر از سر سوزن استفاده نكنيد چون كند مي شود و دردناك.
در حقيقت بيمار ديابتي بايد بداند كه خودش بر اساس تجربه اي كه كسب كرده است با كدام نوع سر سوزن راحت تر است. سر سوزن كوتاه باعث مي شود كه انسولين زير پوست بماند و ورم كوچكي كه ايجاد مي شود باعث مي شود كه ديرتر جذب شود و تا به مويرگ ها برسد طول مي كشد و اين نشان مي دهد كه شما جاي مناسبي را براي تزريق انتخاب نكرده ايد. يا اگر مثلا سر سرنگ شماره ۸ را در جاي نامناسب استفاده كنيد باعث مي شود كه مويرگ ها آسيب ببيند و كبود شود.
آيا مي توان انسولين را در يخچال نگهداري كرد؟
اگر انسولين را در يخچال نگهداري كنيد، دماي آن پائين مي آيد و به مايعي سرد تبديل مي شود. تزريق مايع سرد دردناك است و ديرتر هم جذب مي شود و ممكن است به موقع اثر نكند. بنابراين بهتر است قبل از مصرف انسولين را در دماي اتاق قرار دهيد تا دماي آن به حالت عادي برگردد. اما قلم هايي را كه نمي خواهيد استفاده كنيد بهتر است در يخچال نگهداري شود اما در درب يخچال نباشد چون مرتب باز و بسته مي شود و دماي آن مرتبا تغيير مي كند. انسولين استفاده شده را تا يك ماه مي توان بيرون يخچال نگهداري كرد.
در مسافرت انسولين را چگونه نگهداري كنيم؟
براي مسافرت مي توانيد آن ها را در كنار قطعه هاي يخ در داخل يك يخدان قرار دهيد اما توجه كنيد كه مستقيما در كنار يخ نباشد كه يخ نزند و حتما فاصله اي باشد بين يخ و قلم.
شما مي توانيد انسولين را در كيف هاي مخصوص كه در كلينيك سلامت و ديابت كوروش ارائه شده است نگهداري كنيد. در جداره ي كيف ها موادي قرار داده شده است كه مي تواند آنچه در كيف قرار مي گيرد را تا ۷۲ ساعت در آن خنك نگه دارد. توجه كنيد كه قبل از مصرف ۲۰ دقيقه كيسه را در آب بگذاريد.
روش‌هاي تزريق انسولين
روش‌هاي مختلفي براي تزريق انسولين وجود دارد. سرنگ، قلم انسولين، پمپ‌هاي انسولين و جت اينجكتور (افشانهٔ بدون سوزن زيرپوستي) از راه‌هاي دريافت انسولين هستند. پزشك كمك مي‌كند كه بهترين روش را براي خودتان انتخاب كنيد. استفاده از سرنگ معمول‌ترين روش تزريق انسولين است. اين روش ارزان‌تر از روش‌هاي ديگر است و شركت‌هاي بيمه معمولا آن را تحت پوشش قرار مي‌دهند.
سرنگ
آبان‌تتر
نحوه تزريق انسولين - سرنگ ها از نظر ميزان انسولين تزريقي و اندازه سوزن متفاوت هستند.
سرنگ‌ها ازنظر ميزان انسولينِ تزريقي و اندازهٔ سوزن متفاوت هستند. آنها از پلاستيك ساخته مي‌شوند و بايد بعد از استفاده دور انداخته شوند. در گذشته، از سوزن‌هاي ۱۲٫۷ ميلي‌متري براي تزريق انسولين استفاده مي‌شد. تحقيقات اخير نشان داده است كه استفاده از سوزن‌هاي نازك‌ترِ ۴، ۶ و ۸ ميلي‌متري بسته به حجم تودهٔ بدن، به همان اندازه تأثيرگذارند. در نتيجه، امروزه تزريق انسولين نسبت به گذشته درد كمتري دارد.
انسولين بايد به كجا تزريق شود؟
انسولين به‌صورت زيرجلدي در چربي زير پوست تزريق ميشود. در اين نوع تزريق، از يك سوزن كوتاه براي تزريق انسولين به لايهٔ چربي بين پوست و ماهيچه استفاده ميشود.
انسولين بايد در بافت چربي و درست زير پوست شما تزريق شود. اگر انسولين را عميق‌تر به عضله‌تان تزريق كنيد، بدن‌تان آن را خيلي سريع جذب مي‌كند. اين روش تزريق معمولا دردناك‌تر است و ممكن است تأثير انسولين را زودتر از بين ببرد. همچنين تزريق عميق انسولين مي‌تواند منجر به كاهش بيش از حد سطح قند خون شود.
درصورت تزريق هرروزهٔ انسولين، بايد محل تزريق را دائم عوض كنيد.انجام اين كار بسيار مهم است، زيرا استفاده از يك نقطهٔ هميشگي براي تزريق، ممكن است منجر به «ليپوديستروفي پيش‌رونده» شود. در اين وضعيت، چربي زير پوست يا از بين مي‌رود و يا بيش از حد ساخته ميشود. تجهيزات پزشكي عرفان گستر همين مسئله باعث ايجاد توده‌هاي برآمده يا فرورفتگي‌هايي ميشود كه در جذب انسولين اختلال ايجاد مي‌كنند.
براي تزريق مي‌توانيد نقاط مختلفي از شكم‌تان را انتخاب كنيد و هر بار بهاندازهٔ چند سانتي‌متر از نقطهٔ قبلي براي تزريق فاصله بگيريد. همچنين مي‌توانيد از ساير اندام‌ها مانند ران، بازو و باسن براي تزريق استفاده كنيد.
شكم
در بين اندام‌ها براي تزريق انسولين، شكم در اولويت قرار دارد.انسولين از اين بخش از بدن سريع‌تر و مطمئن‌تر جذب ميشود. شكم نسبت به ساير نواحي بدن بيشتر در دسترس است. براي تزريق، جايي بين پايين دنده‌ها و ناحيهٔ شرمگاهي را انتخاب كنيد و مطمئن شويد از هر طرف ناف حدود ۵ سانتي‌متر فاصله داشته باشد. همچنين از زخم‌ها، خال‌ها، لكه‌هاي پوستي، رگ‌هاي خوني آسيب‌ديده و واريس سياهرگ‌ها نيز فاصله بگيريد. اين مناطق مي‌توانند در جذب انسولين اخلال ايجاد كنند.
ران
براي تزريق در ناحيهٔ ران مي‌توانيد در قسمت بالايي و خارجي ران، در منطقه‌اي حدود ۱۰ سانتي‌متر زير لگن و ۱۰ سانتي‌متر بالاي زانو تزريق را انجام دهيد.
بازو
براي تزريق در بازو، از قسمت داراي چربي پشت بازو كه بين شانه و آرنج قرار دارد استفاده كنيد.
نحوه تزريق انسولين چگونه است؟
قبل از تزريق، كيفيت انسولين را بررسي كنيد. اگر انسولين در يخچال بود، صبر كنيد تا به دماي اتاق برسد. اگر انسولين كدر شده باشد، شيشۀ آن را چند ثانيه بين كف دستان‌تان بغلتانيد تا محتوياتش مخلوط شود. مواظب باشيد آن را تكان ندهيد. انسولين با اثر كوتاه‌مدت نبايد كدري باشد. همچنين از انسولين غليظ، بافت‌دار و تغييررنگ‌داده استفاده نكنيد.
براي آشنايي با نحوه تزريق انسولين اين مراحل را دنبال كنيد:
مرحلهٔ ۱
وسايل موردنياز را آماده كنيد:
ويال (ظروف شيشه‌اي كه براي نگهداري دارو استفاده مي‌شوند)؛
سوزن و سرنگ؛
پد الكلي؛
گاز پانسمان؛
بانداژ؛
ظروف مقاوم در برابر سوراخ شدن براي جمع‌آوري مناسب سوزن و سرنگ.
دستان خود را با آب گرم و صابون بشوييد. حتما قسمت‌هاي پشت دست، بين انگشتان و زير ناخن‌ها را بشوييد. مركز كنترل و پيشگيري بيماري‌ها (CDC) توصيه مي‌كند كه شست‌وشو بايد دست‌كم ۲۰ ثانيه طول بكشد.
مرحلهٔ ۲
سرنگ را به‌صورت قائم (طوري كه سوزنش رو به بالا باشد) نگه داريد و پيستون آن را به پايين بكشيد تا پيستون بهاندازهٔ مقدار موردنظر براي تزريق برسد.
مرحلهٔ ۳
درپوش‌ها را از ويال و سوزن انسولين جدا كنيد. اگر قبلا از اين ويال استفاده كرده‌ايد، درپوش بالاي آن را با يك پد يا پنبهٔ آغشته به الكل پاك كنيد.
مرحلهٔ ۴
سوزن را در داخل ويال فرو كنيد و پيستون آن را به طرف پايين فشار دهيد تا هواي سرنگ وارد بطري شود. سپس هوا با مقدار انسوليني كه از ويال مي‌كشيد، جايگزين ميشود.
مرحلهٔ ۵
سوزن را داخل ويال نگه داريد و ويال را به‌طرف بالا بچرخانيد. پيستون سرنگ را به پايين بكشيد تا قسمت بالاي پيستون به دُز صحيح روي سرنگ برسد.
مرحلهٔ ۶
اگر در سرنگ حباب وجود دارد، به‌آرامي روي آن ضربه بزنيد تا حباب‌ها به‌سمت بالا بروند. پيستون سرنگ را فشار دهيد تا حباب‌ها را به‌داخل ويال برگردانيد. پيستون را دوباره بكشيد تا به دُز صحيح برسيد.
مرحلهٔ ۷
ويال انسولين را پايين بگذاريد. دست‌تان را از روي پيستون سرنگ برداريد و سرنگ را طوري با انگشتان‌تان بگيريد كه انگار دارت در دست داريد.
مرحلهٔ ۸
محل تزريق را با پد الكلي تميز كنيد و بگذاريد تا چند ثانيه قبل از تزريق، خشك شود.
مرحلهٔ ۹
براي آنكه از تزريق در عضله جلوگيري كنيد، چند سانتي‌متر از پوستِ ناحيهٔ تزريق را بين انگشتان‌تان بگيريد و بالا بياوريد. سپس سوزن را با زاويهٔ ۹۰ درجه وارد كنيد و پيستونِ آن را به‌داخل فشار دهيد و ۱۰ ثانيه صبر كنيد. براي سوزن‌هاي كوتاه نيازي به بالا آوردن پوست ناحيهٔ تزريق نيست.
مرحلهٔ ۱۰
بلافاصله پس از فرو كردن سوزن و فشار دادن پيستون، پوست كشيده‌شده را رها كنيد. پس از تزريق، محل آن را نماليد. اگر در محل تزريق، خونريزي ديديد، آن را با فشار آرام گاز پانسمان، كنترل يا بانداژ كنيد.
مرحلهٔ ۱۱
سوزن و سرنگ را پس از استفاده، در ظرف مقاوم در برابر سوراخ شدن بگذاريد.
نكات مفيدي كه بايد بدانيد
براي تزريق راحت‌تر و مؤثرتر اين نكات را رعايت كنيد:
مي‌توانيد چند دقيقه قبل از تميزكردن پوست با الكل، پوست خود را با يك قطعه يخ بي‌حس كنيد.
اگر مي‌خواهيد از پد الكلي استفاده كنيد، قبل از تزريق صبر كنيد تا الكل خشك شود. اين كار باعث ميشود سوزش كمتري احساس كنيد.
از تزريق در محل ريشهٔ موهاي بدن خودداري كنيد.
براي پيگيري محل تزريق، از پزشك خود بخواهيد محل‌هاي تزريق را براي‌تان در جدولي يادداشت كند.
از بين‌بردن سرنگ، سوزن و تيغ پس از تزريق
نحوه تزريق انسولين - سوزن و سرنگ براي محيط زيست خطرناك هستند و بايد به درستي دفع بشوند.
بر اساس اعلام سازمان حفاظت از محيط‌‌زيست امريكا، مردم سالانه بيش از ۳ ميليارد سوزن و سرنگ استفاده مي‌كنند. اين محصولات براي افرادِ ديگر خطرناك است و بايد پس از مصرف، به‌درستي از بين بروند. بايد مقررات نحوه‌ٔ از بين بردن اين وسايل را بدانيد.
شما در درمان ديابت و استفاده از انسولين تنها نيستيد. قبل از شروع انسولين‌درماني، پزشك يا بهيارتان شما را با اين كار آشنا مي‌كند.
اگر اولين بار است كه انسولين تزريق مي‌كنيد و با مشكلي روبرو مي‌شويد يا سؤالي داريد، براي مشاوره و دريافت دستورالعمل به پزشك‌تان مراجعه كنيد.
بازدید:
